۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش
نظام تربیتی خانواده و یا به تعبیر دیگر روش های فرزند پروری یکی از عوامل مهم در شکل گیری شخصیت کودک است (جهانشاهی و قوام، ۱۳۸۶). مطالعات بسیاری از جمله مطالعات هیبتی(۱۳۸۱) نشان میدهد که فرزند پروری حساس و پاسخگو باعث رشد مهارت های خود گردان کودکان می شود و از طرفی ناتوانی والدین در هماهنگ کردن رفتارهایشان با نیاز های کودکان باعث بروز رفتارهای باز داری زدایی و کنترل نشده در بعضی از کودکان می شود.
بنابرین تردیدی نیست که خانواده اثر عمیق و پایدار در پی ریزی رفتار فردی کودک، برانگیختن روح زندگی و آرامش روانی او دارد. موضوع تاثیر شیوه های تربیتی و وقایع دوران کودکی و نقش اساسی آن در زندگی آینده فرد جایگاه مهمی دارد. بنابرین تاثیرات والدین و نوع ارتباطی که با فرزندان خود دارند و به بیان دقیق تر نوع سبک ها وشیوه های فرزند پروری آن ها در آینده فرزندان تاثیر گذار است(حسینیان و کلانتری ،۱۳۸۷). پس مطالعه در خصوص شیوه های فرزند پروری والدین، کاری خالی از لطف نیست.
نتایج پاره ای از پژوهش ها از جمله پژوهش بورشن[۹] (۲۰۰۳) نشان داده است که یکی از شاخص های مهم سلامت روانی، توانایی حل مسئله و تصمیم گیری است. وی خاطر نشان کرد که تشخیص به موقع موقعیت مسئله مدار یکی از معیارهایی است که به واسطه آن می توان سطح تندرستی افراد را برآورد کرد و همچنین با آموزش سبک های حل مسئله کارآمد می توان تا حدی بسیاری به افراد در شرایط مختلف و به خصوص شرایط استرس زا سلاحی برای موفقیت داد.
در مورد اهمیت مطالعه سبک های تفکر می توان عنوان نمود که طبق مطالعات احدی، خویینی، کریمی، دلاور و زری باف (۱۳۹۰) اگر ما به پیشرفت افراد امیدواریم، باید سبک های تفکر آن ها را مد نظر قرار دهیم و نیز همخوانی بین سبک های تفکر و توانایی ها یک نیروی افزایشی ایجاد میکند که بسیار افزون تر از مجموع اجزای آن است. پس افرادی که تصور می شود از انجام کاری ناتوانند ممکن است به خاطر فقدان توانایی نباشد بلکه سبک های تفکر ، ناهمخوانی دارد. بنابرین باید سبک های تفکر افراد را مد نظر قرار داد چرا که سبک های تفکر در افراد از اهمیتی ویژه برخوردار است. ولی متاسفانه به دلیل ناشناخته ماندن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. چه بسا که امروزه در دیدگاه های تعلیم و تربیت سبک های تفکر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، زیرا رشد و پرورش و ارزیابی تفکر یکی از کارکردهای اساسی تعلیم و تربیت است. شکست ها و موفقیت هایی که به توانایی ها نسبت داده می شود، اغلب ناشی از سبک های تفکر است. معلم باید بداند، عملکرد ضعیف دانش آموز همیشه به خاطر عدم توانایی نیست، بلکه گاهی بخاطر عدم تناسب بین سبک های تفکر دانش آموز و انتظاراتی است که معلم از او دارد. استرنبرگ(۱۹۹۷)معتقد است در جوامع مختلف سبک های تفکر ارتباط متفاوتی با پیشرفت تحصیلی دارند. برای مثال در جوامع غربی سبک های آزادمنشانه و قانون گذارانه، پیشبینی کننده مهمتری برای سبک های تفکرمی باشند و شناخت و به کارگیری سبک های تفکر و عوامل مرتیط با آن در دنیای آموزشی و حرفه ای امری لازم و ضروری است.
بنابرین با توجه به اینکه قشر وسیعی از جمعیت کشور را جوانان به ویژه دانش آموزان تشیکل میدهد و از سوی دیگر پژوهش و تحقیقات اندکی وجود دارد که در آن ترکیبی از این سه عامل (شیوه های فرزند پروری والدین، سبک های تفکر و سبک های حل مسئله) بررسی شده باشد و همچنین با توجه به اهمیت متغیرهای مورد بحث، ضرورت انجام این پژوهش احساس می شود و از طرفی باید بیان نمود که نتایج این پژوهش میتواند برای دانش آموزان که مدبران آینده خانواده محسوب میشوند، مؤثر باشد.
۱-۴ اهداف پژوهش
۱-۴-۱ هدف اصلی
هدف اصلی بررسی رابطه بین شیوه های فرزند پروری والدین با سبک های تفکر و سبک های حل مسئله دانش آموزان است.
۱-۴-۲اهداف فرعی
-
- تعیین رابطه شیوه های فرزند پروری والدین باسبک های تفکر دانش آموزان.
-
- تعیین رابطه سبک های تفکر با سبک های حل مسئله دانش آموزان .
- تعیین رابطه شیوه های فرزند پروری والدین با سبک های حل مسئله ی دانش آموزان.
۱-۵ فرضیه های پژوهش
۱-۵-۱ فرضیه اصلی
بین شیوه های فرزند پروری والدین با سبک های تفکر و سبک های حل مسئله در دانش آموزان رابطه وجود دارد.
۱-۵-۲فرضیه های فرعی
-
- بین شیوه های فرزند پروری والدین با سبک های تفکر دانش آموزان رابطه وجود دارد.
-
- بین سبک های تفکر با شیوه های حل مسئله دانش آموزان رابطه وجود دارد.
- بین شیوه های فرزند پروری والدین با سبک های حل مسئله دانش آموزان رابطه وجود دارد.
۱-۶ تعاریف متغیر ها
۱-۶-۱ تعاریف مفهومی متغیر ها
سبک های تفکر
استرنبرگ (۲۰۰۱) سبک های تفکر را شیوه های متفاوت افراد در پردازش اطلاعات نامگذاری کردهاست و از نظر وی سبک تفکر، روش رجحان یافته ی تفکر است و سبک تفکر یک توانایی نیست، بلکه چگونگی استفاده فرد از توانایی هایش است.
شیوه های فرزند پروری
ترکیب هایی از رفتارهای مختلف والدین است که در موقعیت های گسترده ای روی میدهند و جو فرزند پروری بادوامی را پدید می آورند. و سه سبک فرزند پروری به عنوان اصلی ترین سبک های فرزند پروری
مشخص شده اند، شامل: مقتدرانه، مستبدانه و سهل گیرانه(دیاز[۱۰]،۲۰۰۵).
سبک های حل مسئله
نزو[۱۱](۱۹۸۷؛ به نقل از کسیدی و لانگ[۱۲]،۱۹۹۶) سبک های حل مسئله را فرایند های شناختی –رفتاری و مبتکرانه میداند که فرد به کمک آن راهبردهای سازگارانه برای مشکلات روزمره شناسایی یا ابداع میکند وشش سبک حل مسئله :خلاقانه، اعتماد،گرایش، درماندگی، مهارگری و اجتناب را معرفی کردهاست.
۱-۶-۲ تعاریف عملیاتی متغیرها
شیوه های فرزند پروری
نمره ای که والدین دانش آموزان بر حسب پاسخ گویی به سئوالات پرسش نامه شیوه های فرزند پروری بامریند[۱۳](۱۹۶۷) کسب کردهاند.
سبک های تفکر
نمره ای که دانش آموزان بر حسب پاسخ گویی به سئوالات پرسش نامه سبک های تفکر استرنبرگ و واگنر[۱۴] (۱۹۹۱) کسب کردهاند.
سبک های حل مسئله
نمره ای که دانش آموزان بر حسب پاسخ گویی به سئوالات پرسش نامه سبک های حل مسئله لانگ و کسیدی (۱۹۹۶) کسب کردهاند.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش
۲-۱ شیوه های فرزند پروری