بررسی صورت‌های مالی اساسی

صورت‌های مالی اساسی متشکل از ترازنامه، صورت حساب سود (زیان)، صورت گردش وجوه و یادداشت‌های ضمیمه می‌باشد که عموماً قبل از تصویب، توسط مجمع عمومی شرکت‌ها و مؤسسات حسابرسی در جهت انطباق با استانداردهای حسابرسی، اساسنامه و همچنین قانون تجارت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که اظهار نظر حسابرس به عنوان یکی از ملحقات اساسی و با اهمیت صورت‌‌های مالی برای استفاده‌ کنندگان آن تلقی می‌گردد(السن، 2010).

الف) ترازنامه

ترازنامه در واقع منعکس‌کننده اقلام دائمی یک بنگاه اقتصادی، در پایان یک دوره زمانی است که این مقطع در واقع می‌تواند آخرین لحظه در یک دوره مالی باشد. در این بخش از آن رو به “لحظه” اشاره شد که یک بنگاه اقتصادی همانند یک موجود زنده هر لحظه دارای تغییر می‌باشد. لذا استانداردها بر این فرض استوار است که، ترازنامه وضعیت اقلام ماندگار یک شرکت را تنها در یک زمان مشخص به نمایش خواهد گذاشت. اما در خصوص اقلام با اهمیت ترازنامه، در کلی­ترین تقسیم‌بندی می­توان اقلام با اهمیت ترازنامه را به 3 گروه اساسی به شرح ذیل تقسیم نمود:

• دارایی­ ها: این دارایی­ ها شامل:
• دارایی‌های جاری: در بررسی ترازنامه به گروهی از دارایی‌ها برمی‌خوریم که دارای قدرت نقدشونگی بالایی هستند. این گروه از دارایی‌ها عموماً تحت سرفصل‌هایی چون وجه نقد، بانک، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه­مدت، اسناد دریافتی، بدهکاران و موجودی‌ها دسته‌بندی می‌شوند که دارایی­ های جاری نامیده می­شوند
• دارایی‌های بلندمدت (ثابت): این گروه از دارایی‌ها کلیه اقلام سمت راست ترازنامه به غیر از دارایی‌های جاری را شامل می‌شود. این گروه از دارایی‌ها برخلاف دارایی‌های جاری فاقد قدرت نقدشوندگی بالا می‌باشند و شرکت تصمیمی بر نقد کردن آنان را در کوتاه مدت ندارد و یا این که انتظار این موضوع نمی‌رود.
• بدهی­ها
• بدهی‌های جاری: این گروه از بدهی‌ها اقلامی که دارای سررسیدی کمتر از یک دوره مالی می‌باشند قرار می‌گیرند که شباهت بسیاری با بخش دارایی‌های جاری، البته به صورتی متقارن دارند.
• بدهی‌های بلندمدت: کلیه بدهی‌های شرکت، که انتظار نمی‌رود تا در طول یک دوره مالی سررسید شوند در این طبقه قرار خواهند گرفت.
• حقوق صاحبان سهام: آن جزء از دارایی‌ها که توسط صاحبان شرکت تأمین شده‌اند، در قالب حقوق صاحبان سهام دسته‌بندی می‌گردند، که می‌توان اصلی‌ترین اجزای آن را سرمایه، سود (زیان) سنواتی، اندوخته قانونی و سایر اندوخته‌ها دسته‌بندی نمود.

ب) صورتحساب سود (زیان)

این صورت در واقع بیانگر نتیجه عملکرد یک واحد اقتصادی در طول یک دوره مالی است که از مابه‌التفاوت مجموعه عایدی‌های شرکت در یک دوره مالی، از هزینه‌های همان دوره مالی، سود (زیان) شرکت به نمایش گذاشته خواهد شد. اقلام بااهمیت صورتحساب سود (زیان) به شرح ذیل است(اهرندسن و کارچیو، 2012).

- Olsen