افزایش سرمایه از محل اندوخته ها، مطالبات و آورده نقدی، در این مورد نیز دو حالت ممکن است اتفاق بیفتد:
الف) افزایش سرمایه قبل از مجمع عمومی عادی باشد. دراینصورت:
: درصد افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی
: درصد افزایش سرمایه از محل اندوختهها
ب) افزایش سرمایه بعد از مجمع عمومی عادی باشد. در اینصورت:
(راعی و وشواخیزواره ۱۱۳، ۱۳۸۵)
۲-۹-۴-۳ نرخ بازده واقعی سهام (روش دوم)
در این روش جهت محاسبه نرخ بازده شرکتها، از تغییرات لگاریتم طبیعی قیمت های سالانه استفاده رمیشود. تفاوت تغییرات لگاریتم طبیعی قیمت های سهام، نرخ بازده را به صورت پیوسته و دقیق تر نشان میدهد.
در صورتی که شرکت های تشکیل دهنده جامعه آماری در طول دوره ی پرداخت سود نقدی، پرداخت سود سهمی (سهام جایزه) یا صدور جدید سهام در کارنامه خود داشته باشند باید قیمت سهام آنها اصلاح گردد تا نرخ بازده واقعی بدست آید. در هریک از موارد فوق برای رسیدن به بازده واقعی بصورت ذیل عمل می شود:
پرداخت سود نقدی
که در آن:
: سود نقدی پرداخت شده
سود سهمی (سود جایزه)
که در آن:
: درصد افزایش سرمایه از طریق سود سهمی
صدور سهام جدید
که در آن:
: مبلغ پرداختی هر سهم برای افزایش سرمایه
۲-۱۰- مروری بر پیشینه تحقیق
۲-۱۰-۱ تحقیقات خارجی
تعدادی از تحقیقات خارجی مربوط به بررسی ارتباط بین سود تقسیمی و بازده به شرح زیر می باشد:
(اسماعیل[۳۷]۲۰۰۶) درپژوهشی با عنوان “بررسی ارتباط بازده سهام با ارزش افزوده اقتصادی و سایر معیارهای حسابداری ” نشان داد که سود خالص عملیاتی پس از مالیات و سود خالص نسبت به سود باقیمانده و ارزش افزوده اقتصادی توانایی بیشتری در توضیح دهندگی بازده سهام دارند.
(شبیبی ورامش[۳۸]۲۰۱۱) عاملهایی را که بر سیاست تقسیم سود تاثیر می گذارند را برای شرکتهای غیر مالی UK برر سی کردند. نرخ سهام به عنوان متغیر وابسته و ریسک، نوع صنعت و درصد دارایی های ثابت و عامل های حاکمیت شرکتی به عنوان متغیرهای مستقل استفاده شدند. و اندازه، سطح بدهی، رشد و سودآوری به عنوان متغیرهای کنترل استفاده شدند. آنها ۹۰ شرکت غیرمالی را برگزیدند و داده ها را از گزارشهای سالیانه جمع آوری کردند. نتایج حاکی از همبستگی مثبت بالا و معنادار میان اندازه شرکت و سود تقسیمی هر سهم بود. سودآوری همبستگی مثبت ضعیفی و معناداری بالایی با سود تقسیمی هر سهم داشت. نتایج نشان داد که نرخ سهام در نتیجه ی تغییر در سیاست تقسیم سود تغییر می کند.
(نوردین و همکاران[۳۹] ۲۰۱۲) در تحقیق خود پرداخت سودهای سهام و شیوه های توزیع سود در شرکتهای تعاونی مالزی به خصوص آنهایی که سودهای خالص را میان سودهای سهام و اوراق مختلف منتشر شده برای بهره کارکنان توزیع کرده بودند را در دوره زمانی ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ را مورد بررسی قرار دادند. به طور کلی نتایج نشان داد که شرکتهای صنعتی کوچک نسبت به شرکتهای صنعتی بزرگ متوسط سودهای سهام پرداختی بیشتری دارند.
(یانگ و همکاران[۴۰]۲۰۱۳) در تحقیق خود ارتباط میان نگهدارندگان اوراق بهادار و سیاستهای تقسیم سود شرکتهای ثبت شده در بورس چین را مورد بررسی قرار دادند. آنها یافتند که نگهدارندگان اوراق مایل به نگهداری سهام شرکتهایی هستند که سودهای سهام را به صورت نقدی پرداخت می کنند.
(هوانگ و همکاران[۴۱]۲۰۱۳) در تحقیق خود به آزمون تاثیر ناپایداری سیاسی بر سیاست تقسیم سود شرکت در ۳۵ کشور در دوره زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۸ پرداختند. آنها یافتند که پرداخت کنندگان سود سهام به متوقف ساختن سودهای سهامشان تمایل بیشتری دارند و آنهایی که پرداخت کننده نیستند تمایل کمتری به آغاز پرداخت سود سهام در طول دوره های ناپایداری سیاسی بالا دارند.
۲-۱۰-۲ تحقیقات داخلی
تعدادی از تحقیقات داخلی مربوط به بررسی ارتباط بین سود تقسیمی و بازده به شرح زیر می باشد:
(امانی ۱۳۷۷) در تحقیقی تحت عنوان “بررسی رابطه بین سود تقسیمی و قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهاران” در ۴۰ شرکت در دوره زمانی ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۴ پرداخت. نتایج تحقیق نشان داد که یک ریال سود تقسیمی مصوب مجمع چندین برابر بیشتر بر قیمت سهام تأثیر دارد تا یک ریال سود انباشته. و همچنین یک ریال سود تقسیمی پرداخت شده به سهامداران چندین برابر بیشتر بر قیمت سهام تأثیر دارد تا یک ریال سود انباشته.
(خادم موخر ۱۳۸۰) در تحقیق خود با عنوان “بررسی رابطه بین سیاست تقسیم سود و تغییرات قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران” به این نتیجه دست یافت که سیاست تقسیم بر قیمت سهام تأثیری نمیگذارد و قیمت سهام از عوامل دیگری پیروی میکند.
(حاجیان وخوش طینت۱۳۸۷) در پژوهشی با عنوان “تأثیر افزایش سود تقسیمی بر رفتار سرمایه گذاران” در دوره زمانی ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۴ در شرکت های پذیرفته شده در بازار سرمایه تهران به نتایجی حاکی از اینکه افزایش سود تقسیمی بر حجم معاملات سهام مؤثر است دست یافت. به عبارتی حجم معاملات سهام پس از اعلام افزایش تقسیم سود افزایش می یابد. همچنین بین درصد افزایش سود تقسیمی و درصد تغییرات (افزایش) حجم معاملات سهام در کوتاه مدت رابطه مستقیم اما بسیار ضعیفی وجود دارد.
(دهقانپور۱۳۸۷) پژوهشی با عنوان” بررسی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده واقعی سهام در گروه های منتخب پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران” انجام داد. نمونه این پژوهش شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از سه گروه منتخب: فلزات اساسی، سیمان و گچ و آهک در طی دوره زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ بود . پژوهش نشان داد بین بازده واقعی سهم با ارزش افزوده اقتصادی ارتباط معنی داری وجود ندارد. با انجام عمل استانداردسازی بر روی ارزش افزوده اقتصادی محاسبه شده برای هر شرکت مشخص گردید شرکت سیمان قائن قویترین عملکرد و شرکت فولاد خوزستان ضعیفترین عملکرد را داشته است .
(قائمی و طوسی۱۳۸۷) در پژوهشی تحت عنوان “بررسی عوامل موثر بر بازده سهام شرکتهای صنایع غذایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران “نشان داد که ریسک سیستماتیک بر بازده مورد انتظار موثر است.
(اردکانی ومحمودیان ۱۳۸۹) در تحقیق با عنوان بررسی ارتباط سود تقسیمی با پیش بینی سودهای آتی با بهره گرفتن از مدل تعدیل شدهCKSS، در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دورهی زمانی ۷۹ تا ۸۵ با بهره گرفتن از مدل رگرسیون چند متغیره پرداختند. نتایج این آزمون نشان داد که میزان پرداخت سودهای تقسیمی در میزان دقت پیشبینی سودهای آتی تأثیری ندارد.
(شجاع و شجاع۱۳۹۱) در تحقیق خود با عنوان بررسی مقایسه ای بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات قیمت سهام در شرکتهای در شرکت های مواد غذایی پذیرفته شده پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از مدل رگرسیون خطی به این نتیجه رسیدند که بین تغییرات سود تقسیمی و تغییرات قیمت سهام در شرکتهای مواد غذایی پذیرفته شده در بورس ارتباط معناداری وجود ندارد.
۲-۱۱- خلاصه فصل
دراین فصل به مبانی نظری تحقیق پرداخته شد. در ابتدا تعاریفی از سود، اهمیت تقسیم سود و انواع سود تقسیمی و همچنین سیاست های تقسیم سود شرح داده شدند. در ادامه بازده و انواع آن تعریف و روش های مختلف محاسبه آن شرح داده شدند. در پایان نیز تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور عزیزمان مرور گردیدند.
فصل سوم
بررسی تأثیر سود تقسیمی بر بازده مورد انتظار سهامدار در صنایع مواد دارویی و غذایی به جز قند۳