۱-۷ قلمرو پژوهش

۱-۷-۱ قلمرو موضوعی

قلمرو موضوعی این پژوهش، بررسی رابطه مدیریت سرمایه در گردش با ضریب واکنش سود و مدیریت سود می‌باشد.

۱-۷-۲ قلمرو زمانی انجام پژوهش

دوره ی زمانی در این پژوهش بین سال های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ می‌باشد.

۱-۷-۳ قلمرو مکانی پژوهش

قلمرو مکانی این پژوهش بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌باشد.

۱-۸ تعریف متغیرها

۱-۸-۱ تعاریف مفهومی

مدیریت سود:

ﻣﺪاﺧﻠﺔ ﻋﻤﺪی در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﮔﺰارﺷﮕﺮی ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺳﻮد؛ به عبارت دیگر مدیریت سود ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺻﺪ و اهداف ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﻮد اﻓﺰاﻳﺶ و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﻳﺎ ﻫﻤﻮار ﺷﻮد(باینبریج^[۸]، ۲۰۰۸).

ضریب واکنش سود:

ضریب واکنش سود، بازده غیر منتظره بازار را در واکنش به اجزای غیرمنتظره سود گزارش شده، اندازه گیری می‌کند(خوش طینت، ۱۳۸۶).

مدیریت سرمایه در گردش:

مدیریت سرمایه در گردش نیز عبارت است از تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهام‌داران افزایش یابد(فتحی و توکلی، ۱۳۸۸).

حسابهای دریافتنی: دوره وصول مطالبات ، معیاری برای سنجش مدت زمان لازم برای وصول نقدی مطالبات حاصل از فروش مشتریان محسوب می شود(میچاسیکی^[۹]، ۲۰۰۷)

حساب های پرداختنی:

دوره واریز بستانکاران مدت زمانی را که طول می کشد تا حساب های پرداختنی تسویه شوند را بیان می‌کند. معمولا دوره واریز بستانکاران را برای دو منظور مورد استفاده قرار می‌دهند: یکی برنامه ریزی پرداخت ها و تهیه بودجه نقدی و دیگری مقایسه آن با مهلت هائی که فروشندگان مواد اولیه و کالا برای دریافت مطالبات خود تعیین می‌کنند(دیلاف^[۱۰]، ۲۰۰۳).

موجودی کالا:

دوره گردش موجودی کالا بیانگر مدت زمانی است که طول می کشد تا کالا فروخته شود(دیلاف^[۱۱]، ۲۰۰۳)

نسبت جاری:

یکی از نسبت های نقدینگی است که قدرت شرکت را در پرداخت بدهی های جاری سررسید شده، نشان می‌دهد(دنیس و سیبلکو^[۱۲]، ۲۰۰۹).

۱-۸-۲ تعاریف عملیاتی

۱- مدیریت سرمایه در گردش:

۱- حسابهای دریافتنی:

برای اندازه گیری حساب های دریافتنی از طریق مراجعه به صورت های مالی منتشرشده شرکت ها مبلغ حساب های دریافتنی استخراج می شود.

۲- حسابهای پرداختنی:

برای اندازه گیری حساب های پرداختنی از طریق مراجعه به صورت های مالی منتشرشده شرکت ها مبلغ حساب های دریافتنی استخراج می شود.

۳- موجودی کالا:

برای اندازه گیری حساب های موجودی کالا از طریق مراجعه به صورت های مالی منتشرشده شرکت ها مبلغ حساب های دریافتنی استخراج می شود.

۵- نسبت جاری:

دارایی های جاری / بدهی های جاری = نسبت جاری

۲- مدیریت سود:

طبق مطالعات انجام شده اقلام تعهدی اختیاری در یک شرکت معرف مدیریت سود می‌باشد. در این تحقیق برای اندازه گیری مدیریت سود، از مدل تعدیل شده جونز ارائه شده توسط (دچو و دیگران^[۱۳]، ۱۹۹۵) استفاده خواهد شد؛ زیرا این مدل قادر به حل مسأله پژوهش می‌باشد. افزون بر این پژوهشگران فوق، بر اساس ۴ سری آزمون‌های انجام گرفته ‌به این نتیجه رسیدند که روش جونز تعدیل شده، آزمون مناسبتر و قویتری برای بررسی مدیریت سود می‌باشد. این مدل به شرح زیر است:

TACit/ TAit-1 = a0 (1/TAit-1) + a1 (DREVit – DRECit)/TAit-1 + a2 (PPEit/TAit-1) + it

: TACi جمع اقلام تعهدی (سود قبل از اقلام غیرمترقبه منهای جریان نقدی عملیاتی) در سال t برای شرکت i

: TAit-1 جمع داراییها در سالt-1 برای شرکت i

DREVit: تغییرات درآمد طی سالt-1 تا t برای شرکت i

: DRECit تغییرات حساب‌ها و اسناد دریافتنی طی سال‌های t-1 تا t شرکت i

PPEit : مبلغ ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات در سال t برای شرکت i

It : مجموع خطای رگرسیون، فرض بر این است که به صورت مقطعی ناهمبسته و دارای توزیع نرمال با میانگین صفر هستند.

۳- ضریب واکنش سود:

ضریب واکنش سود که واکنش بازار به تغییرات سود هر سهم را مورد سنجش قرار می‌دهد و از طریق رگرسیون قیمت و سود هر سهم به دست می‌آید، بیان کننده این مسأله می‌باشد که تا چه حد اطلاعات مربوط به سود در قیمت سهام تأثیر می‌گذارد و مدل ارزیابی آن بر اساس مدل اوهلسون به صورت زیر م یباشد که متغیر مورد نظر در این مدل ضریب EPS می‌باشد.

Price = β۰ +β۱ BVE + β۲ EPS + e

قیمت هر سهم در پایان سال مالی : Price

ارزش دفتری هر سهم : BVE

: EPS سود هر سهم قبل از اقلام غیر مترقبه

فصل دوم:

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

۲-۱ مقدمه

در این فصل ابتدا به مبانی تئوریکی متغیرهای اصلی پژوهش از قبیل مدیریت سرمایه در گردش، مدیریت سود و ضریب واکنش سود پرداخته می شود و در پایان نیز پیشینه پژوهش های داخلی و خارجی مربوط به موضوع آورده می شود.

۲-۲ مبانی نظری:

۲-۲-۱ مدیریت سرمایه در گردش

آن مقدار دارایی جاری که از محل منابع مالی بلند مدت تامین شده باشد را سرمایه در گردش می‌نامند. سرمایه در گردش ناخالص به صورت کل دارایی های جاری و سرمایه در گردش خالص به صورت مازاد دارایی جاری بر بدهی جاری تعریف می شود. میزان سرمایه در گردش شاخصی است برای تشخیص درجه نقدینگی و عدم اعسار یک شرکت، به ویژه اگر در مقایسه با دیگر شاخص ها و نسبت های مالی به کار گرفته شود.

سرمایه در گردش حاشیه ایمنی اعتبار دهندگان است،در شرکتهایی که در کوتاه مدت با مشکل،استقراض مواجه هستند می بایست سرمایه در گردش بالایی داشته باشند. سرمایه در گردش از رابطه زیر به دست می‌آید :

سرمایه در گردش = بدهی‌های جاری – دارایی‌های جاری

تصور بر این است که بدهی جاری میبایست توسط یک دارایی جاری تسویه شود. در این صورت دارایی جاری که پس از پرداخت این بدهی جاری باقی می‌ماند سرمایه در گردش شرکت است.از سوی دیگر اگر تمام بدهی های جاری به دارایی جاری تبدیل شده باشند تفاوت دارایی و بدهی جاری برابر با سرمایه ای از شرکت است که به یک دارایی جاری تبدیل شده(عنایتی، ۱۳۸۳).