از سوی دیگر تحقیقات علمی را بر اساس ماهیت و روش ، می توان به پنج گروه تقسیم کرد که عبارتند از : تحقیقات تاریخی ، توصیفی ، همبستگی ، تجربی یا آزمایشی وعلی .[۸۷] هر یک از روش های مذکور با شیوه های خاص خود و در شرایط متفاوت به کار گرفته می‌شوند که هر کدام دارای تعاریف جداگانه ای هستند. در تحقیق حاضر با توجه به شرایط موجود روش توصیفی به کار گرفته شده است .در تحقیقات توصیفی محقق به دنبال چگونه بودن موضوع است و می‌خواهد بداند پدیده ، متغیر ،شی یا مطلب مورد مطالعه چگونه است. تحقیقات توصیفی به چهار گروه عمده تقسیم می‌شوند که موارد شامل زمینه یابی یا پیمایشی ، موردی ، تحلیل محتوا و قوم نگاری است . هدف از این نوع تحقیق شناخت صفات ، ویژگی ها ، عقاید ، نگرش ها ، رفتار ها و سایر افراد یک جامعه در رابطه با یک یا چند موضوع خاص می‌باشد. وجود تکنیک های بسیار زیاد برای اجرای تحقیق پیمایشی ، آن را به یک ابزار چند منظوره تبدیل کرده ست . با این حال تمام پیمایش ها در چند ویژگی مشترکند : نخست پیمایش ها نوعا مشتمل بر جمع آوری داده ها از نمونه بزرگی از افرادند ، ازاین رو تعمیم پذیری یافته های پیمایشی یکی از جنبه‌های مثبت این روش است . دوم ، در تمام پیمایش ها پاسخگویان باید به تعدادی سوال پاسخ دهند . این سوال ها ممکن است مشتمل بر شاخص های ساده یا مقیاس پیچیده باشند. با این حال ، سوال ها به هر شکل که باشند ، داده های پیمایشی عمدتاً همان چیزی هستند که مردم در پاسخ به سوال محقق می‌گویند. [۸۸]
با توجه به مواردی که گذشت برای مطالعه و بررسی می‌دانی علل و عوامل سرقت در استان قم در مرحله می‌دانی از روش توصیفی زمینه یابی (پیمایشی) استفاده شده است.
گفتار دوم: تنظیم پرسشنامه
یکی از متداول ترین روش های جمع اوری اطلاعات درتحقیقات می‌دانی استفاده از پرسشنامه می‌باشد.در تهیه و تنظیم پرسشنامه محقق سعی می‌کند از طریق تعدادی سوال ، اطلاعات موردنیاز را از گروه پاسخگو دریافت نماید. در طرح و تنظیم پرسشنامه ، بسته به اینکه چه نوع اطلاعاتی مورد نیاز است ، از چه افرادی اطلاعات کسب خواهد شد و آیا افراد موررد مطالعه خود قادر به پاسخ‌گویی به سوالات هستند یا خیر ، طرحهای مختلفی استفاده می شود .[۸۹] در این پژوهش از پرسشنامه عادی مشتمل بر سوال های بسته استفاده شده است.
متغیر وابسته ، متغیری است که تاثیر (یا رابطه) متغیر مستقل بر آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
به عبارت دیگر پژوهشگر با دستکاری متغیر مستقل در صدد آن است که تغییرات حاصل را بر متغیر وابسته مطالعه نماید. متغیر مستقل متغیری است که در پژوهش های تجربی به وسیله پژوهشگر دستکاری می شود تا تاثیر (یا رابطه) آن بر روی پدیده دیگری بررسی شود . در این پژوهش متغیر وابسته انواع سرقت و متغیر مستقل عوامل مختلف در ابعاد فردی – روانی و اجتماعی است . برای تعیین متغیرهای مستقل علاوه بر مطالعه مقالات و مجلات انتظامی مرتبط با سرقت و مصاحبه با مرتکبین سرقت در دادسرای عمومی و انقلاب قم در خصوص علل و عوامل ارتکاب آن ها به سرقت ، مهم ترین عوامل به عنوان متغیر مستقل در پرسشنامه گنجانده شده است. در ترسیم طیف پاسخ ها از مقیاس (لیکرت) استفاده شده است. در مقیاس لیکرت طیف به صورت ۵ درجه ای (خیلی کم ، کم ، متوسط ، زیاد ، خیلی زیاد ) با توجه به موضوع است. برای پرهیز از اطاله زمان به ویژه از اطاله زمان به ویژه در محیط دادسرا پرسشنامه به صورت ساده ، روشن و قابل فهم تنظیم گریده است.
گفتار سوم: سنجش اعتبار
ابزاری که برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار می‌گیرد در مرحله نخست باید از روایی برخوردار باشند و در مرحله دوم باید پایایی داشته باشند.
روایی محتوا روایی است که معمولا برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده می شود . روایی محتوایی یک ابزار اندازه گیری به سوال های تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سوال های ابزار معرف ویژگی و مهارت های ویژه ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آن ها را داشته باشد آزمون دارای روایی محتوا است.
پایایی یا اعتبار یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری است . مفهوم یاد شده با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد . مقصود از پایایی آن است که اگر ابزار اندازه گیری را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار و به گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصل نزدیک به هم باشد. برای اندازه گیری پایایی از شاخصی به نام (ضریب پایای) استفاده می‌کنیم و اندازه آن معمولا بین صفر تا یک تغییر می‌کند . ضریب پایایی (صفر) معرف عدم پایایی و ضریب پایایی (یک) معرف پایایی است.[۹۰]
در این پایان نامه جهت تعیین روایی یا اعتبار اندازه گیری از روش اعتبار صوری استفاده شده بدین صورت که پرسشنامه اولیه تحقیق تهیه شده و پس از مطرح کردن با استاد راهنما نواقص آن بر طرف گردیده و پرسشنامه نهایی تدوین گردید. همچنین جهت تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که مطابق این ضریب پایایی پرسشنامه ۸۳/. می‌باشد که مورد تأیید است.
گفتار چهارم: نمونه گیری
جامعه ی آماری عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقه مند هستیم یافته های پژوهشی را به آن ها تعمیم دهیم ، به عبارت دیگر جامعه آماری عبارت است از مجموعه افراد یا واحدهایی که دارای حداقل یک خصیصه مشترک باشند.[۹۱] نمونه در معنای کلی هر جز یا نسبتی از جامعه است ، خواه معرف باشد یا معرف نباشد و به هر نحوی که انتخاب شده باشد. ولی در پژوهش‌های علمی به بخشی از جامعه که معرف یا نماینده آن جامعه است و همه ویژگی ها را که از لحاظ موضوع پژوهش مهم تلقی می شود به تناسب دارا باشد و بتوان از راه مشاهده و تجزیه و تحلیل اطلاعات و بر اساس اصول این ویژگی ها و مشخصات جامعه را استنباط کرد، نمونه گفته می شود. باید توجه داشت که یک نمونه لزوماً معرف واقعی جامعه نیست . امکان دارد نمونه های مختلفی که به صورت تصادفی از یک جامعه آماری انتخاب می‌شوند با یکدیگر متفاوت باشند ، ولی می توان مقدار تفاوت‌های نمونه ها با جامعه با شاخصی که خطای استاندارد نامیده می شود محاسبه کرد. برای نمونه گیری روش های مختلفی وجود دارد که در این پژوهش روش نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شده است. چنانچه افراد جامعه را بتوان به صورت سلسله مراتبی از انواع واحدهای اندازه گیری با اندازه های متفاوت مورد نظر قرار داد می توان نمونه گیری چند مرحله ای را به کار برد. جامعه آماری همه ی مرتکبین سرقت در سطح استان قم می‌باشد. تعداد نمونه تحقیق هم ۱۲۰ نفر سارق است که به صورت تصادفی پرونده های قضایی آن ها استخراج شده و از مرتکبین این پرونده ها مصاحبه گردیده است.
گفتار پنجم: نحوه تکمیل پرسشنامه و استخراج داده ها
