طبقهبندی تحقیق برحسب روش (Research By method)
در دستهبندی اول این تحقیقات به ۵ نوع تحقیقات بنیادی(پایه)، تحقیقات کاربردی، تحقیقات ارزیابی، تحقیق و توسعه و تحقیقات عملی(کاری) تقسیم میشوند که بر مبنای تعریف ، این پایاننامه یا تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است.با در نظر گرفتن طبقهبندی دوم به عنوان مبنای اصلی و مصطلح در تحقیق و روش های آن، میتوان تحقیقات دهگانه زیر را معرفی نمود: تحقیق تاریخی، تحقیق توصیفی، تحقیق پیمایشی(زمینهیابی)، تحلیل محتوا، مطالعه میدانی، کاوشی یا اکتشافی، موردکاوی، تحقیق همبستگی، آزمایش میدانی و تحقیقات علی(آزمایشی) که از طریق طرحهای آزمایش صورت میگیرد. (همان، صص۲۰۲ - ۲۲۲)
روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی و همچنین پیمایشی و نیز در قسمتی مطالعات اکتشافی است. بدین صورت که در ابتدابا مطالعات کتابخانهای و اسنادی و بررسی و مطالعه تحقیقات و پژوهشهای مشابه محلی، ملی و بینالمللی در زمینه روابط عمومی، کارکردها و اثربخشی در فعالیت ها به طور اجمالی توصیف و تبیین میگردد. سپس با بهره گرفتن از مطالعات اکتشافی و نظرخواهی از کارشناسان امر ارتباطات، روابط عمومی و مدیریت در سطح شهر تهران، شاخصهای مورد نظر برای بررسی وضعیت موجود روابط عمومی ها استخراج میشود.
۳-۳- جامعه آماری، نمونه آماری
جامعه آماری این تحقیق کلیه مدیران، معاونین و کارشناسان شاغل در روابط عمومی سازمان های معتبر دولتی و در شهر تهران را تشکیل می دهد.
نمونه گیری یعنی انتخاب تعدادی از افراد ، حوادث و اشیا از یک جامعه تعریف شده به عنوان نماینده آن جامعه( دلاور،۱۳۷۹، ۲۱). نمونه آماری تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری است که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه می باشد. در این تحقیق نمونه آماری فرد می باشد.
۳-۴- حجم نمونه،تعیین حجم نمونه
برای تعیین حجم نمونه با توجه به تحقیقات پیشین در راستای شناسایی شاغلین در روابط عمومی،اقدام به شناسایی جامعه کل نمودیم،که به قرار زیر می باشد. (تعداد کل ادارات دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمان های زیر مجموعه آنها و نیز سازمان های مستقل به تعداد ۷۲ عنوان بود. با احتساب مدیران کل روابط عمومی، معاونان مدیر کل و یکنفر از کارشناسان حاضر در مجموعه روابط عمومی ها تعداد جامعه کل آماری ۲۱۶نفر می باشد).
با توجه به داده های جدول تعیین جمعیت مورگان،برای جامعه کل به تعداد ۲۱۶ نفری، حجم نمونه ۱۴۰ مشخص شده بود و تکمیل تعداد ۱۴۰ عنوان پرسشنامه با توجه به روش نمونه گیری مختص به خود کافی بود.اما پژوهشگر خود را ملزم کرد تا تمام شماری کرده و تعداد کل جامعه آماری را در تحقیق لحاظ کندلذا باید گفت بعد از بعد از تکمیل پرسشنامه ها و حذف پرسشنامه های ناقص تعداد ۲۰۰ نفر به عنوان جامعه آماری این تحقیق مورد توجه قرار گرفته و با این میزان جامعه آماری تحلیل صورت گرفت.
۳-۵- روش و ابزارهای گردآوری دادهها
به طور معمول چهار ابزار عمده برای جمع آوری دادهها وجود دارند که هر کدام نیز خود انواعی دارند. این ابزارها عبارتند از:
- بررسی (مراجعه) به مدارک و اسناد (دادههای ثانویه و تحقیقات گذشته، آمارهای رسمی، آمارهای غیر رسمی و مدارک و اسناد سازمانی)
- مشاهده
- مصاحبه
- پرسشنامه (همان، صص ۲۳۹-۲۴۲)
در این تحقیق اگر اطلاعات و دادههای پایاننامه را به دو بخش اطلاعات میدانی و اطلاعات کتابخانهای تفکیک نماییم، روش و ابزارهای جمع آوری دادهها در این دو بخش به شرح زیر هستند.
الف ) اطلاعات کتابخانه ای : بررسی و جمع آوری اطلاعات، مفاهیم و شاخصهای کیفی کارکردهای روابط عمومی در سازمان ها، از طریق مطالعات کتابخانهای و اسنادی داخلی و خارجی انجام میگردد. در این راستا از مجلات الکترونیک علمی در شبکه جهانی (اینترنت)، مجلات و نشریات داخلی علمی- پژوهشی و تحلیلی، کتب مربوطه استفاده شده است.این اطلاعات بیشتر در راستای تکمیل ادبیات نظری تحقیق و پیشینه آن و فراهم آوردن زمینه و بستر نظری لازم استفاده شده است.
ب ) اطلاعات میدانی : پس از مطالعات کتابخانه ای ، شاخصهای گردآوری شده برای سنجش اثربخشی در برنامه ها و کارکردهای روابط عمومی هادر قالب شاخص ها ،مولفه ها و ابعاد مورد نظر انتخاب گردید . حال برای بدست آوردن اطلاعات میدانی ازمدیران و کارشناسان که قسمت بسیار مهمی از این تحقیق است از پرسشنامه استفاده شد.
۳-۵-۱- طراحی و تنظیم پرسشنامهو نحوه مقیاس بندی
پرسشنامه یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم برای کسب دادههای تحقیق است. پرسشنامه مجموعهای از سوالهاست که پاسخ دهنده با ملاحظه آنها پاسخ لازم را ارائه میدهد؛ این پاسخها، داده مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل میدهد.
۳-۵-۱-۱- سوالهای پرسشنامه
به طور کلی سوالهای پرسشنامه به صورت بسته یا باز ارائه میشود . در سوالات پرسشنامههای این تحقیق، سوالها به صورت بسته طراحی شد تا پاسخ دهندگان از میان محدودهای از گزینههای ارائه شده یکی را انتخاب کنند. در تدوین پرسشنامه سعی شده است از سوالهای نامفهوم و مبهم پرهیز شود؛ همچنین از سوالهایی که پاسخ دهنده را به پاسخ خاصی هدایت میکند، اجتناب شده است. ضمناً از مواردی چون بکار بردن سوالهای پیچیده، سوالهای دو وجهی،سوالهایی که منجر به جواب منفی میشود و سوالهای مستقیم که موجب تحریک حساسیت آزمودنی میشودحتی الامکان پرهیز شده است.
۳-۵-۱-۲- نحوه مقیاس بندی
از جمله ابزار گردآوری داده ها در تحقیقات علوم رفتاری ، مقیاس اندازه گیری نگرش است . بطور کلی مقیاسها برای سنجش نگرشها ،قضاوتها ، عقاید و سایر خصیصه هایی که به آسانی قابل اندازه گیری نیستند،به کار می رود، برای اندازه گیری نگرشها می توان از مقیاس هایی استفاده کرد که مهمترین آنها عبارتند از:مقیاس لیکرت ، مقیاس ترستون ، مقیاس گاتمن و مقیاس فاصله اجتماعی بوگاردوس. ( سرمد و دیگران، ۱۳۷۶:۱۵۴ )
مقیاس لیکرت یک فاصله ایست که از تعدادی عبارت و گزینه های جوابیه تشکیل شده است.لذا مقیاس لیکرت یک مقیاس مرکب است.گزینه های جوابیه در این مقیاس ، معمولا نشانگر میزان موافقت یا مخالفت پاسخگو نسبت به یک موضوع یا مفهوم معین،اعم از مثبت یا منفی است. نمونه ای از مقیاس لیکرت بقرار زیر است.( خاکی ، ۱۳۸۷:۲۵۸ )
نمونه ای از طیف لیکرت
گزینه های جوابیه | ارزش عددی مقیاس |
خیلی ضعیف | ۱ |
ضعیف | |